Vandamál Bandaríska hagkerfisins er að falla þungt á Bandarísku þjóðina.

Bandaríkin eru illa á vegi stödd.  Nú um nokkurra áratuga skeið hafa þeir flutt úr landi helstu framleiðslu landsins og flutt síðan inn þær vörur sem þeir voru vanir að framleiða sjálfir.  Jú, mikil ósköp, til að byrja með voru vörurnar ódýrari en þegar þær voru framleiddar í USA, en þar á móti missti fjöldi manns atvinnu sína.  Í stað þess að kaupa Bandaríska bíla sneri fólk sér í auknum mæli að kaupa Japanska bíla, síðan Evrópska.  Þar kom að stjórnvöld lögðu mikla fjármuni í að bjarga bílaframleiðendum, en það dugði ekki til, nema til að bjarga kaupaukum forstjóranna.  Detroit sem þekkt var fyrir bílaframleiðslu er nú nánast draugaborg.  Borgin var lýst gjaldþrota á síðasta ári.

Fyrir hrunið 2008 þegar bankarnir, sem ætluðu að lána íslensku bönkunum, fóru á hausinn, lagði ríkið til gífurlegar fjárhæðir til að bjarga sumum meðan aðrir voru látnir rúlla. 

Í aðdraganda hrunsins voru íbúðalánasjóðirnir, bandarísku, búnir að dæla út milljörðum dollara sem vitað var að fólk myndi aldrei geta borgað til baka.  Íbúðakaup og allskonar neysla var fjármögnuð með ódýrum lánum, en þó langt fram yfir greiðslugetu lánþega.

Ég hef farið nú í tvígang með stuttu millibili til Bandaríkjanna og notaði tækifærið til að versla á mig föt og fleira.  Ekkert af því sem ég verslaði var framleitt í USA allt var það framleitt í Kína, Bangladess, Pakistan, Gvatemala eða El-Salvador.

Atvinnuleysi í Bandaríkjunum er mun meira en opinberar tölur gefa til kynna.  Þeir einir sem eru enn innan tímaramma þess að geta skráð sig atvinnulausa eru taldir, fjöldinn allur sem hefur gefist upp á að bíða í röðum til að skrá sig eða finnst það of niðurlægjandi auk ýmissa annarra orsaka gerir það að verkum að mjög stór hluti atvinnulausra er ekki skráður sem slíkur.  Ef hins vegar  tölur um atvinnuþátttöku eru skoðaðar þá kemur í ljós að aðeins rúm 60% eru taldir vera á vinnumarkaði af þeim sem ætla mætti að væru í hópi þeirra sem teljast gæti til vinnandi fólks.  Þó má gera ráð fyrir því að eðlilegar orsakir geta verið að slík þátttaka sé ekki 100%, en 80-85% er nokkuð sem gæti talist eðlilegt ef borið er saman við önnur lönd.

Millistéttin í Bandaríkjunum hefur orðið hvað verst úti, en það er einmitt sú stétt sem hefur greitt langsamlegasta mest til ríkisins í formi skatta.  Nú er millistéttin á hraðri leið með að þurrkast út.  Eykur það enn á vanda Bandaríska ríkisins.  Á sama tíma lokar hver stórmarkaðurinn á fætur öðrum.  Veglegar byggingar sem áður hýstu fjölda verslana og stórmarkaði eru nú nánast tómar.  Það var stórundarlegt að fara í gegnum eina slíka verslunarmiðstöð um jólaleitið í fyrra.  Það var ekkert sem minnti á jólin.  Sérkennilegt var að sjá menn, nokkuð vel klædda, standa með lítil ílát, vandræðalega betlandi fyrir matarbita.

Eitt stærsta vandamál Bandaríkjanna er skuldastaða ríkisins.  Skuldir alríkissjóðs er talinn vera um eða yfir 17,5 trilljónir dollara, þ.e. 17.500.000.000.000,  heimilisskuldir (almennings) rúmar 16 trilljónir,  húsnæðisskuldir  um 13,4 trilljónir og svo mætti lengi telja.  En áætlaðar heildar skuldir pr. skattgreiðanda eru taldar um 140.000 dollara eða yfir 16 milljónir króna.  Á hvern borgara eru skuldir um 55.000 dollara eða sem nemur nærri 6,5 milljónum króna.

Obama í sinni stjórnartíð hefur meira en tvöfaldað skuldir ríkisins, þrátt fyrir að draga verulega úr útgjöldum til hersins.  

Bandaríkin eru því miður á vonarvöl, líkt og ESB. 

Það sem hefur haldið þeim gangandi undanfarin ár er gríðarleg prentun peninga.  Seðlabanki Bandaríkjanna hefur dælt sem svarar yfir 80-85 milljörðum dollara í hagkerfið á mánuði hverjum nú um nokkurra ára skeið, en nú er Bandaríska ríkið ásamt Seðlabankanum (sem er ekki í eigu ríkisins, eins og flestir halda) að komast í þrot með aðgerðir til að bjarga málum.  Ef Seðlabankinn tæki upp á því, eins og margir eiga von á, að hækka vexti, s.s. um 0,10 prósentustig, þá getur ríkið ekki staðið undir slíkum vaxtagreiðslum, en í dag eru vextirnir 0%.

Ótti minn er sá að fjármálakerfið hrynji á næstu misserum.  Spurningin er hvort það verði fjármálakerfi Bandaríkjanna eða ESB sem fer fyrst.  Hvort heldur verður á undan þá mun það draga hitt á eftir sér og þar með fjármálakerfi allrar heimsbyggðarinnar.  Þá mun ekki skipta máli hverjir verða við stjórnvöl á Íslandi, enginn mun geta spornað við einu allsherjar hruni.

 

Hungur í ríkasta landi heims